Trafik Kazalarında Tazminat Hakkı: Maddi ve Manevi Tazminatlar

Trafik kazaları, hem maddi hem manevi açıdan ciddi kayıplara yol açan olaylardır. Bu yazımızda, trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat taleplerinin hukuki dayanaklarını, başvuru süreçlerini ve güncel Yargıtay kararları ışığında uygulamada dikkat edilmesi gereken noktaları ele alacağız. Özellikle 'trafik kazalarında maddi ve manevi tazminat', 'trafik kazasında destekten yoksun kalma' gibi çokça sorulan sorulara ilişkin faydalı bir içerik sunmayı amaçlıyoruz.

Trafik Kazalarında Maddi Tazminat

Trafik kazası sonucu oluşan maluliyet, tedavi masrafları, iş gücü kaybı ve destekten yoksun kalma gibi unsurlar maddi tazminat kalemlerini oluşturur. Bu zararların belgelenmesi ve ispatı büyük önem taşır.

Maddi tazminat.

- Tedavi giderleri (hastane, ilaç, ameliyat, protez, fizik tedavi vb.),
- Çalışma gücü kaybı nedeniyle oluşan gelir kaybı,
- Kazaya bağlı araç veya eşya zararları,
- Geçici iş göremezlik tazminatı,
- Sürekli sakatlık halinde bedensel zarar tazminatı,
- Ölüm halinde destekten yoksun kalma tazminatı gibi kalemleri içermektedir.

Trafik kazası sonucu hayatını kaybeden kişinin, hayatta olsaydı destek olacağı kişiler tarafından talep edilen tazminat türü destekten yoksun kalma tazminatıdır. Bu tazminat, ölenin sağlığında ailesine veya yakınlarına sağladığı ekonomik katkının yok olması nedeniyle doğar. Hak sahipleri arasında eş, çocuk, anne-baba, kardeşler ve hatta nişanlılar da yer alabilir.

Destekten yoksun kalma tazminatında dikkate alınan başlıca kalemler şunlardır:

- Ölenin kazanç durumu,
- Yaşı ve yaşam beklentisi,
- Destek süresi ve miktarı,
- Hak sahiplerinin yaşı, eğitimi, ihtiyaç düzeyi,
- Asgari geçim indirimi, ikramiye, prim, mesai gibi yan gelirler.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2015/10657 E., 2018/4250 K. sayılı kararında:
"...Ölenin net geliri hesaplanırken yalnızca temel ücret değil; düzenli olarak aldığı prim, ikramiye ve fazla mesai gelirleri de dikkate alınmalıdır. Ayrıca destek süresi belirlenirken, destek olunan kişinin eğitim durumu ve yaşına göre katkı süresi tespit edilmelidir."

 

Trafik Kazalarında Manevi Tazminat

Kazazede ya da ölenin yakınları, olayın yarattığı elem, üzüntü ve ruhsal yıkım nedeniyle manevi tazminat talep edebilir. Yargıtay uygulamalarında, olayın ağırlığı, kalıcı hasar oranı, yaş ve sosyal durum gibi kriterler dikkate alınarak manevi tazminat miktarı belirlenmektedir.

Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2007/11353 E. sayılı kararında, yaralanmanın şekli, maluliyet oranı, yaş, sosyal statü ve olayın oluş şekli gibi kriterlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtmiştir.

- Yargıtay 17. HD, 2019/5203 E. sayılı kararında, müterafik kusurun tazminattan %20 oranında indirim yapılmasını gerektirdiğini belirtmiştir.
- Yargıtay 4. HD, 2007/11353 E., 2007/13432 K. sayılı kararında; manevi tazminatın belirlenmesinde yaralanma şekli ve kalıcı hasar dikkate alınmalıdır.
- Yargıtay 17. HD, 2018/3254 E. kararında; destekten yoksun kalma tazminatında ölenin gelirinin tam ve doğru şekilde hesaplanması gerektiğine karar verilmiştir.

Trafik kazalarında süreç titizlikle yürütmelidir. Kaza tespit tutanağı, sağlık raporları, gelir belgeleri ve tanık beyanları gibi deliller toplanmalı; tazminat talebi zamanında ve eksiksiz olarak yetkili mahkemeye sunulmalıdır. Ayrıca zamanaşımı süresine dikkat edilmelidir (genel olarak 2 yıl). TBK m.72 gereğince zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her hâlükârda fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıldır Zamanaşımı genel anlamda 2 yıl olmakla birlikte kazaya sebep olan eylem aynı zamanda bir suça vücut vermekte ise suç zamanaşımı da dikkate alınmalıdır. Örneğin tarafik kazasına sebep olan eylem aynı zamanda yaralama suçunu da oluşturuyorsa suz zamanaşımı olan 8 yılın dikkate alınması gerekmektedir.

Yargıtay 4. HD 2016/9555 E., 2017/3327 K. sayılı karar:
"...Zamanaşımı süresinin başlangıcı, zarar görenin zararı ve failin kim olduğunu öğrendiği tarihtir. Trafik kazası gibi olaylarda bu tarih, çoğunlukla olayın gerçekleştiği gün ile çakışır. Ancak kazanın ardından bilinmeyen bir zararın sonradan ortaya çıkması durumunda, öğrenme tarihi esas alınmalıdır."

Trafik kazalarında tazminat, zarar gören kişilerin yaşamlarını yeniden kurmaları açısından büyük önem taşır. Maddi ve manevi tazminat kalemleri ile ilgili hukuki bilgi ve uzman desteği, bu sürecin sağlıklı yürütülmesini sağlar. Yargıtay kararları doğrultusunda hazırlanan bu rehber yazı, trafik kazası mağdurlarının haklarını korumada yol gösterici olacaktır..